Hocalı ili 26 Kasım 1991 yılında Askeran bölgesinin bir kısmı bu ile verilmesiyle kurulmuştur. Bölgenin arazisi 1991-1992 yıllarında Ermeni silahlı birliklerince işgal edilmiştir. Yüzölçümü 0,94 bin km², nüfusu 28,8 bin (01.01.2020) kişi. Hocalı iliyle Bakü arasındaki mesafe 375 kilometredir. İl Laçın, Kelbecer, Ağdam, Hocavend ve Şuşa bölgeleriyle komşuydu. İl sınırları içinde 1 şehir, 1 kasaba (Esgeran), 50 köy olmuştur. Merkezi Hocalı kentidir. Köyleri şunlardır - Elmalı, Karakötük, Ballıca, Hanyurdu, Mehdibeyli, Cemilli, Çanakçı, Sığnak, Dağyurd, Taşbulak, Badara, Hanyeri, Kayabaşı, Suncinka, Harov, Dağdağan, Hanabad, Akgedik, Aşağı Kılıçbağ, Kosalar, Başkent, Canhasan, Tazebine, Kışlak, Cavadlar, Yalovakent, Karabulak, Demirciler, Kuşçubaba, Medetkend, Kızıloba, Aşağı Yemişcan, Xaçmaç, Yukarı Yemişcan, Ormanlık, Nahçivanlı, Akbulak, Aranzemin, Dehrez, Pircemal, Pirler, Daşbaşı, Farruh, Seyidbeyli, Ulubaba, Şuşakent, Taşkent, Muhtar, Serdarkend, Şelve.

Bölgenin üzerinden uzunluğu 32 km olan birinci Sınıf otoban yolu ve Bakü-Hankendi demiryolu geçmekteydi.

İşgale kadar il sınırları içerisinde 56 kültür merkezi, müzeler, yüksekokul, orta okul ve liseler, sağlık tesisleri, tarım ve sanayi birimleri, havaalanı ve diğer işletmeler vardı.

Ilin nüfusu genel olarak üzümcülük, hayvancılık, arıcılık ve çiftçilikle uğraşıyorlardı.

"Hocalı'nın Sesi" bölge gazetesi 1991 yılından yayınlanıyor.

Son yıllarda gerçekleşen olaylardan dolayı Fergane`den (Özbekistan) 54 Ahıska türkü ailesi, ayrıca Ermenistan'dan ve Hankendi'nden göçetmeğe zorlanmış Azerbaycanlıların bir kısmı Hocalı kentine yerleşmişlerdi.

Bölgenin arazisi göre dağlıktır. En yüksek yüksekliği Kızkale ve Kırrkkızdır (2843 m, 2827 m). Dağlık araziler hariç, iklimi ılıman-sıcaktır. Yüksek dağlık arazileri subalp ve alp çimlerle kaplıdır. Ana nehirleri Badara ve Gargar nehirleridir. Dağ-orman ve dağ-çimen toprakları mevcuttur. Arazinin yüzde 40 kadarı fıstık, ıhlamur, akçaağaç, karaağaç ve s. ile zengindir.

Azerbaycan halkının yirminci yüzyılda karşılaştığı korkunç trajedilerinden birisi de Hocalı soykırımıdır. Hocalı soykırımı Hatın, Lidisa, Oradur soykırımı gibi insanlık tarihine mal olmuş kanlı olaydır.

Hocalı 1991 yılının Ekim ayından itibaren kuşatılmıştı. 30 Ekim`de ulaşım kesilmiş ve tek ulaşım yolu olarak havayolu kalmıştı. Havayoluyla ulaşımsa helikopterler aracılığıyla yapılmaktaydı. Hocalı'ya son helicopter 28 Ocak 1992 tarihinde inmişti. Şuşa şehrinin semalarında sivil helikopterin ermenilerce vurulması ve bunun sonucunda 40 kişinin ölümü bu ulaşımın da kesilmesine neden olmuştu. 2 Ocak tarihinden itibaren şehirde elektrik kesildi. Şehir ancak halkın kahramanlığı ve koruyucularının cesurluğu sayesinde yaşıyordu. Halkınkahraman evlatları onu koruyor ve kolluyorlardı. Şehrin savunması genel olarak atıcı silahlarla silahlanmış yerli savunma birliği, milis ve Milli Ordu`nun askerlerinden oluşmaktaydı.

Şubatın ikinci yarısından itibaren Hocalı Ermeni silahlı birliklerince ablukaya alındı ve sonunda hemen hergün toplardan, makinelerden silahlardan edilen ateşlere, saldırılara yenik düştü.

Hocalı'ya saldırı hazırlığı 25 Şubat tarihinde akşam 366. alayın savaş araçlarının savaş alanına girmesiyle başladı. Şehre saldırı toplardan, tanklardan, "Alazan" tipli füzelerin 2 saatlik ateşinden sonra başladı. Hocalı'ya üç yönden saldırıldığından nüfus Askeran tarafa kaçmak zorunda kaldı. Ama halk bunun sinsi bir hile olduğunu anlamadı. Nahçivanlı köyü yakınlarında halkın önü Ermeni silahlı birliklerince kesildi ve onlar ateş yağmuruna tutuldular. Karlı geçitlerde ve ormanlarda zayıf düştü, insanların çoğusu işte Askeran-Nahçivanlı ovasında Ermeni çeteleri tarafından işkenceyle yok edildiler.

İkinci Karabağ Savaşı (27 Eylül – 9 Kasım 2020) sırasında Hocalı ilinin 9 köyü Ermenistan’ın işgalinden kurtarılmıştır. Azerbaycan Hocalı üzerinde egemenliğini temin etmiş, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin toprak bütünlüğü sağlanmıştır. Karabağ Azerbaycan’dır!